वि.दा. सावरकरांच्या कविता ( Vir Savarkar Kavita In Marathi ) म्हणजे मराठी साहित्याची एक अनमोल धरोहर आहे. स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर यांनी आपल्या काव्यलेखनातून राष्ट्रभक्ती, स्वातंत्र्यलढा, आणि सामाजिक परिवर्तनाच्या प्रेरणादायी भावना व्यक्त केल्या आहेत. त्यांच्या कवितांमध्ये पराक्रम, साहस, आणि राष्ट्रप्रेमाचे अद्वितीय दर्शन होते. “जयोस्तुते” सारख्या त्यांच्या कवितांनी जनतेमध्ये स्वातंत्र्याचे महत्त्व पटवून दिले आहे. त्यांच्या प्रत्येक ओळीत एक विशेष ऊर्जा आणि आत्मविश्वास जाणवतो.
वि.दा. सावरकरांच्या कवितांनी केवळ साहित्यिक ( savarkar poems in marathi ) रसिकांचीच नाही, तर सामान्य जनतेचीही मने जिंकली आहेत. त्यांच्या कवितांचे वाचन म्हणजे एक प्रेरणादायी अनुभव आहे, ज्यामुळे आपल्या मनात राष्ट्रप्रेम आणि स्वाभिमान जागवला जातो. वि.दा. सावरकरांच्या ( savarkar poem in marathi ) कवितांच्या माध्यमातून आपल्याला त्यांच्या विचारांची आणि धैर्याची झलक मिळते, ज्यामुळे आपण त्यांच्याप्रति आदर व्यक्त करू शकतो.
Vir Savarkar Kavita In Marathi
ने मजसी ने – Savarkar Poems In Marathi
ने मजसी ने परत मातृभूमीला सागरा प्राण तळमळला ॥धृ॥
भूमातेच्या चरणतला तुज धूता मी नित्य पाहिला होता
मज वदलासी अन्य देशि चल जाऊ सृष्टिची विविधता पाहू
तैं जननीहृद् विरहशंकितहि झाले परि तुवां वचन तिज दिधले
मार्गज्ञ स्वये मीच पृष्ठि वाहीन त्वरित या परत आणीन
विश्वसलो या तव वचनी मी जगद्नुभवयोगे बनुनी मी
तव अधिक शक्ती उद्धरणी मी येईन त्वरे कथुनि सोडिले तिजला ॥
सागरा प्राण तळमळला
शुक पंजरि वा हरिण शिरावा पाशी ही फसगत झाली तैशी
भूविरह कसा सतत साहु या पुढती दशदिशा तमोमय होती
गुणसुमने मी वेचियली या भावे की तिने सुगंधा घ्यावे
जरि उद्धरणी व्यय न तिच्या हो साचा हा व्यर्थ भार विद्येचा
ती आम्रवृक्षवत्सलता रे नवकुसुमयुता त्या सुलता रे
तो बाल गुलाबहि आता रे फुलबाग मला हाय पारखा झाला ॥
सागरा प्राण तळमळला
नभि नक्षत्रे बहुत एक परि प्यारा मज भरतभूमिचा तारा
प्रासाद इथे भव्य परी मज भारी आईची झोपडी प्यारी
तिजवीण नको राज्य मज प्रिया साचा वनवास तिच्या जरि वनिचा
भुलविणे व्यर्थ हे आता रे बहु जिवलग गमते चित्ता रे
तुज सरित्पते जी सरिता रे त्वदविरहाची शपथ घालितो तुजला ॥
सागरा प्राण तळमळला
या फेनमिषें हससि निर्दया कैसा का वचन भंगिसी ऐसा
त्वत्स्वामित्वा सांप्रत जी मिरवीते भिनि का आंग्लभूमीते
मन्मातेला अबला म्हणुनि फसवीसी मज विवासनाते देशी
तरि आंग्लभूमी भयभीता रे अबला न माझि ही माता रे
कथिल हे अगस्तिस आता रे जो आचमनी एक क्षणी तुज प्याला ॥
सागरा प्राण तळमळला
हे हिंदु-नृसिंहा प्रभो शिवाजीराजा
हे हिंदुशक्ति-संभूत-दिप्ततम-तेजा
हे हिंदुतपस्या-पूत ईश्वरी ओजा
हे हिंदुश्री-सौभाग्य-भूतिच्या साजा
हे हिंदु-नृसिंहा प्रभो शिवाजीराजा
करि हिंदुराष्ट्र हें तूतें । वंदना
करि अंतःकरणज तुज, अभि- नंदना
तव चरणिं भक्तिच्या चर्ची । चंदना
गूढाशा पुरवीं त्या न कथूं शकतों ज्या
हे हिंदु-नृसिंहा प्रभो शिवाजीराजा
हा भग्न तट असे गडागडाचा आजी
हा मग्न आज जयदुर्ग आंसवांमाजी
ही भवानिची ह्या पुन्हा गंजली धारा
ती म्हणुनी भवानी दे न कुणा आधारा
गड कोट जंजिरे सारे । भंगले
जाहलीं राजधान्यांची । जंगले
परदास्य-पराभविं सारीं । मंगले
या जगति जगूं ही आज गमतसे लज्जा
हे हिंदु-नृसिंहा प्रभो शिवाजीराजा
जी शुद्धि हृदाची रामदासशिर डुलवी
जी बुद्धि पांच शाहींस शत्रुच्या झुलवी
जी युक्ति कूटनीतींत खलांसी बुडवी
जी शक्ति बलोन्मत्तास पदतलीं तुडवी
ती शुद्धि हेतुची कर्मी । राहुं दे
ती बुद्धि भाबड्या जीवां । लाहुं दे
ती शक्ति शोणितामाजीं । वाहुं दे
दे मंत्र पुन्हा तो, दिले समर्थें तुज ज्या
हे हिंदु-नृसिंहा प्रभो शिवाजीराजा
जयोऽस्तु ते – Savarkar Poem In Marathi
जयोऽस्तु ते जयोऽस्तु ते! जयोऽस्तु ते!
श्री महन्मंगले शिवास्पदे शुभदे
स्वतंत्रते भगवती त्वामहम् यशोयुतां वंदे!
राष्ट्राचें चैतन्य मूर्त तूं नीती संपदांची
स्वतन्त्रते भगवती श्रीमती राज्ञी तूं त्यांची
परवशतेच्या नभांत तूंचि आकाशीं होशी
स्वतन्त्रते भगवती चांदणी चमचम-लखलखशी
गालावरच्या कुसुमीं किंवा कुसुमांच्या गालीं
स्वतन्त्रते भगवती तूंच जी विलसतसे लाली
तुं सूर्याचें तेज उदधिचें गांभीर्यहिं तूंचि
स्वतन्त्रते भगवती अन्यथा ग्रहणनष्टतेची
मोक्ष-मुक्ति हीं तुझींच रूपें तुलाच वेदांतीं
स्वतन्त्रते भगवती योगिजन परब्रह्म वदती
जें जें उत्तम उदात्त उन्नत महन्मधुर तें तें
स्वतन्त्रते भगवती सर्व तव सहकारी होती
हे अधमरक्तरञ्जिते सुजनपूजिते श्री स्वतन्त्रते
तुजसाठि मरण तें जनन
तुजवीण जनन तें मरण
तुज सकल-चराचर-शरण चराचर-शरण
शत जन्म शोधिताना..
शत जन्म शोधिताना | शत आर्ति व्यर्थ झाल्या |
शत सूर्य मालिकांच्या | दीपावली विझाल्या ||
तेव्हा पडे प्रियासी | क्षण एक आज गाठी |
सुख साधना युगांची | सिद्धीस अंती गाठी ||
हा हाय जो न जाई | मिठी घालु मी उठोनी |
क्षण तो क्षणात गेला | सखी हातचा सुटोनी ||
आत्मबल ! – Savarkar Poem In Marathi
अनादि मी अनंत मी, अवध्य मी भला
मारिल रिपु जगतिं असा कवण जन्मला ।। धृ ।।
अट्टाहास करित जईं धर्मधारणीं
मृत्युसीच गाठ घालु मी घुसे रणीं
अग्नि जाळि मजसी ना खड्ग छेदितो
भिउनि मला भ्याड मृत्यु पळत सूटतो
खुळा रिपू । तया स्वयें
मृत्युच्याचि भीतिने भिववु मजसि ये ।। १ ।।
लोटि हिंस्र सिंहाच्या पंजरी मला
नम्र दाससम चाटिल तो पदांगुला
कल्लोळीं ज्वालांच्या फेकिशी जरी
हटुनि भंवति रचिल शीत सुप्रभावली
आण तुझ्या तोफांना क्रूर सैंन्य तें
यंत्र तंत्र शस्र अस्र आग ओकते
हलाहल । त्रिनेत्र तो
मी तुम्हांसि तैसाची गिळुनि जिरवितो ।। २ ।।
प्रियकर हिंदुस्तान !
सकल जागामधि छान I अमुचे प्रियकर हिंदुस्थान
केवळ पंचप्राण I आमुचे सुंदर हिंदुस्थान II धृ II
बहुत पाहिले बहुत ऐकिले देश परि ते सान
सान मिसर पाताल आंग्लभू सान चीन जापान
बहुत गिरि, परि तुझाच गिरिवर हिमालयाचा मान
कवण नदी हे श्रीगंगेसम पूत-सुधाजल-पान
कस्तूरी-मृग-परिमल-पूरित जिचे फुलावे रान
प्रभात-काली कोकिल-किलकिल-कूजित आम्रोद्यान
यज्ञ-धूम-सौगंध मनोहर जिचे सामरव-गान
ऐकुनी येती जिथे कराया देव सोमरसपान
कालिदास कवि गाती, गौतम शिकविति सांख्यद्यान
म्लेच्छ-विनाशक विक्रम दे तुज स्वातंत्र्यश्रीदान
जिजा जन्म दे शिवा जिच्यास्तव गुरु पुत्रांचे प्राण
जिच्यास्तवचि त्या कुमारिकांसी विस्तवांत ये न्हाण
तुझ्या जलांही अनंत पितरां दिले तीलांजलि-दान
पुण्यभूमि तू ! पितृभूमि तू ! तू अमुचा अभिमान
जननी ! जगत्त्रयि शक्त कोण जो करिल तुझा अपमान
प्राणदान-संसिद्ध असुनि त्वत-त्रिदश-कोटि संतान ?
जननी ! तुझ्या सन्मान- राक्षणी अर्पु रणी हे प्राण
शत्रूकंठ भंगोनि घालु तुज दारुण रक्तास्नान
हिंदूंचे एकतागान!
तुम्ही आम्ही सकल हिंदू बंधूबंधू ।
तो महादेवजी पिता आपुला चला तया वंदू ।। ध्रु ।।
ब्राह्मण वा क्षत्रिय चांग ।
जरी झाला कसलेही रूप वा रंग ।
जरी त्याला तो महार अथवा मांग ।
सकलांला ही एकची आई हिंदुजाति आम्हांस तिला वंदू ।। १ ।।
एकची देश हा आपुल्या ।
प्रेमाचा एकची छंद जीवाच्या ।
कवनाचा एकची धर्म हा आम्हां ।
सकलांचा ही हिंदुजातिची गंगा आम्ही तिचे सकल बिंदू ।। २ ।।
रघुवीर रामचंद्राचा ।
जो भक्त गोविंदपदांबुजिं जो जो ।
अनुरक्त गीतेची गाऊनी पूजी ।
भगवंत तो हिंदूधर्मनौकेत बसुनिया तरतो भवसिंधु ।। ३ ।।
उभयांनि दोष उभयांचे ।
खोडावे द्वेषासी दुष्ट रूढीसी ।
सोडावे सख्यासि आईच्यासाठी ।
जोडावे अम्हि अपराधांसी विसरूनी प्रेमा पुन्हा पुन्हा सांधू ।। ४ ।।
लेकुरे हिंदुजातीचीं ।
ही आम्ही आमुच्या हिंदुधर्मासी ।
त्या कामीं प्राण देऊनी रक्षू ।
परिणामीं या झेंड्याखाली पूर्वजांची ऐकाची नांदूं ।। ५ ।।
वि.दा. सावरकरांच्या कवितांचे साहित्यिक योगदान अमूल्य आहे. “Savarkar Kavita In Marathi” किंवा “Savarkar Poems In Marathi” या शब्दांद्वारे आपण त्यांच्या कवितांमध्ये दडलेले राष्ट्रप्रेम, साहस, आणि सामाजिक परिवर्तनाचे संदेश अनुभवू शकतो. त्यांच्या काव्यलेखनाने जनतेमध्ये स्वातंत्र्याची ज्योत पेटवली आणि “Savarkar Poems In Marathi” आजही त्यांच्या कवितांमधून प्रेरणा मिळते. “Savarkar Poems In Marathi” वि.दा. सावरकरांच्या कवितांनी मराठी साहित्याला समृद्ध केले आहे आणि “Savarkar Kavita In Marathi” त्यांच्या कवितांचा अभ्यास करणे म्हणजे राष्ट्रभक्तीचा एक अनोखा अनुभव आहे